Denúncia contra a mestra Teresa López González. Bueu, 1936

Síntese: O golpe de estado militar de 1936 iniciou a repressom sistemática do corpo docente republicano, nos seus diferentes níveis. No Arquivo Municipal de Bueu (Pontevedra) encontramos a denúncia contra umha mestra republicana já destituída, Teresa López González. A denunciante é María Cabeza de Dios, a sua substituta, quem acusa a mestra destituída de manipular as nenas, com o objectivo de minar a sua autoridade docente.
Esta fonte histórica constitui umha amostra do ambiente de perseguiçom e marginalizaçom sufrida por aquelas mestras mais comprometidas com as reformas educativas republicanas.
Palabras chave: golpe militar; repressom franquista; magistério republicano; fontes primárias; memória democrática.
Abstract: The military coup d’état of 1936 began the systematic repression of the republican teachers. In the Municipal Archive of Bueu (Pontevedra), we find a complaint against a dismissed republican teacher, Teresa López González. The complainant is María Cabeza de Dios, her substitute, who accuses the dismissed teacher of manipulating the children with the aim of undermining her teaching authority. This historical source is a sample of the persecution and marginalisation suffered by those teachers most committed to the republican educational reforms.
Keywords: military coup; Francoist repression; republican teaching; primary sources; democratic memory.

Autor: Carlos Dias Diegues. Profesor e integrante da Cátedra de Memoria Histórica da Universidade da Coruña.

A fonte primária que apresentamos encontra-se arquivada, com signatura 1354/13, no Arquivo Municipal da vila de Bueu. O arquivo tem as suas dependências num edifício de dous andares de recente construçom no lugar de Igrejário, na paróquia de Cela, nom muito longe da igreja de Santa Maria, de estilo românico e levantada no século XII.

Os documentos encontram-se na secçom “Servizos”, 1ª divisom, a dedicada à Educaçom. A série documental é a que recolhe as actas produzidas pola Junta Municipal de Ensino. Tratase, segundo o sumário do Arquivo Municipal de Bueu, de umha “Denuncia da mestra da Escola 1ª de nenas de Bueu, denunciando feitos que afectan á regularidade do ensino e que trouxo consigo que interviñera un comisionado nomeado pola Xunta Local a cal interveu no preito”.

Transcrevemos em primeiro lugar o escrito com entrada no registro municipal, na secçom “Comunicaciones”, com nº 633 e data de 24 de outubro de 1936, autoria da mestra María Cabeza de Dios.

Viva España.

Tengo el honor de manifestarle a Vd. que desde hace varios días vengo observando en mis alumnas un cambio de costumbres contrarias a las que yo tengo establecidas. Ello perturba considerablemente la labor escolar; y como he podido comprobar que mi antecesora Dña. Teresa López González reune [sic] todos los días en su casa un buen número de alumnas a las que da ciertos consejos2 que además de no estar en armonía con la buena disciplina escolar ven en detrimento de mi autoridad y prestigio por practicar estos consejos determinadas niñas mayores las cuales ejercen coacción sobre las pequeñas para que vayan contra la actual maestra y a favor de la anterior, llegando
hasta decir una de estas niñas que “como su madre pertenece a dicho Consejo Local la maestra aunque la falten nada puede hacerla”.

Es por lo me dirijo a Vd. rogándole no consienta que esa Maestra continúe tan perniciosa labor una vez que ha dejado ya de prestar sus servicios en la enseñanza.
Lo que comunico para los efectos oportunos.

Dios guarde a Vd. muchos años.

Bueu, 22 de outubre de 1936
María Cabeza

Sr. Alcalde, Presidente del Consejo Local de Primera Enseñanza de Bueu

A resposta da Junta Local de Ensino nom se demora. Transcrevemos a seguir a resposta ao escrito da mestra:

Sesión celebrada por la Junta Local de 1ª Enseñanza en 29 de octubre de 1936. Leído el escrito producido por la maestra de la escuela de niñas nº 1 de esta villa en que se denuncian hechos que afectan a la regularidad de la enseñanza, la Junta por unanimidad acuerda que el vocal S [r.] Lis Lombos, asistido del otro miembro de la Junta, Sr. Rodríguez Infante en calidad de secretario instruya expediente practicando cuantas diligencias conceptúe conveniente para el exclarecimiento [sic] de los hechos a fin de que la Junta pueda adoptar una resoloución [sic] acertada y justa.
El secretario
José F. Barros

A diligencia à que fam referência consistiu en citar à semana seguinte a denunciante, María Cabeza de Dios, na Casa do Concelho de
Bueu. Transcrevemos a acta da reuniom (…).

 

Texto completo en Murguía, Revista Galega de Historia vol. 43-44!

Comments are closed.

Web xerada a partir de WordPress | Deadline Theme : inspirada en Awesem e deseño de Orman